มาตรฐานการบัญชี เรื่อง ที่ดิน อาคารและอุปกรณ์

• กิจการมีไว้เพื่อใช้ประโยชน์ในการผลิตหรือเพื่อใช้ในการจำหน่ายสินค้าหรือให้บริการ เพื่อให้เช่าหรือเพื่อใช้ในการบริหารงาน
• กิจการคาดว่าจะใช้ประโยชน์เกินกว่าหนึ่งรอบปีบัญชี

ลักษณะของสินทรัพย์ถาวร

• มีรูปร่าง มีตัวตน
• มีไว้ใช้งาน
• มีอายุการใช้งานมากกว่า 1 ปี
• มีการเสื่อมสภาพ
• มีมูลค่าพอสมควร

การรับรู้เป็นสินทรัพย์ เมื่อเป็นไปตามเงื่อนไขทุกข้อดังต่อไปนี้

1. มีความเป็นไปได้ค่อนข้างแน่ที่รายการนั้นจะให้ประโยชน์เชิงเศรษฐกิจต่อกิจการในอนาคต
2. กิจการสามารถกำหนดราคาทุนของรายการนั้นได้อย่างสมเหตุสมผล

รายจ่ายภายหลังการได้มาซึ่งสินทรัพย์

• บันทึกเป็นสินทรัพย์ เมื่อกิจการได้ประโยชน์เชิงเศรษฐกิจในอนาคตเพิ่มขึ้น
• บันทึกเป็นค่าใช้จ่าย

การตีราคาใหม่
ใช้มูลค่ายุติธรรมในการตีราคาใหม่ ดังนี้

• มูลค่ายุติธรรมของที่ดินและอาคาร คือ ราคาตลาดมักกำหนดจากผู้ประเมินราคาอิสระ
• มูลค่ายุติธรรมของโรงงานและอุปกรณ์ คือ
  • ราคาตลาดที่ได้จากการประเมิน
  • ราคาเปลี่ยนแทนหักด้วยค่าเสื่อมราคาสะสม

ความถี่ในการตีราคาใหม่
ขึ้นอยู่กับความเคลื่อนไหวของมูลค่ายุติธรรม ถ้าต่างจากราคาตามบัญชีอย่างมีนัยสำคัญต้องตีราคาใหม่หากกิจการเลือกตีราคาสินทรัพย์รายการใดรายการหนึ่ง กิจการจะต้องตีราคาสินทรัพย์ทุกรายการที่จัดอยู่ในประเภทเดียวกับรายการที่เลือกตีราคาใหม่

การบันทึกบัญชี

• ตีราคาสินทรัพย์เพิ่มให้บันทึกเข้าส่วนเกินทุนจากการตีราคาสินทรัพย์ ในภายหลังหากมีการตีราคาลดลงให้บันทึกโดยลดส่วนเกินทุนจนกว่าส่วนเกินทุนสำหรับสินทรัพย์ดังกล่าวจะหมดไป จึงบันทึกเป็นผลขาดทุนจากการตีราคา
• ตีราคาสินทรัพย์ลดให้บันทึกเป็นผลขาดทุนจากการตีราคา ในภายหลังหากมีการตีราคาเพิ่มขึ้นให้บันทึกโดยลดผลขาดทุน จนกว่าผลขาดทุนสำหรับสินทรัพย์ดังกล่าวหมดไป จึงบันทึกเข้าส่วนเกินทุนจากการตีราคาสินทรัพย์

ผลขาดทุนจากการตีราคาสินทรัพย์ไม่สามารถนำมาใช้ทางภาษีได้

ค่าเสื่อมราคา
หลักเกณฑ์

• มูลค่าเสื่อมสภาพต้องปันส่วนอย่างมีระบบตลอดอายุการใช้งาน
• วิธีการคิดค่าเสื่อมต้องสะท้อนถึงประโยชน์เชิงเศรษฐกิจจากการใช้สินทรัพย์
• ค่าเสื่อมราคาต้องรับรู้เป็นค่าใช้จ่าย ยกเว้น กรณีต้องนำไปรวมเป็นสินทรัพย์

วิธีการคิดค่าเสื่อมราคา

• วิธีเส้นตรง
• วิธียอดลดลง
• วิธีผลรวมจำนวนปี
• วิธีตามปริมาณหน่วยผลิต

เงื่อนไขในการเลือกวิธีการคิดค่าเสื่อมราคา

• เหมาะกับรูปแบบของประโยชน์ที่คาดว่าจะได้รับ
• ต้องใช้อย่างสม่ำเสมอ เว้นแต่รูปแบบของประโยชน์จะเปลี่ยนไป

ปัจจัยในการพิจารณากำหนดอายุการใช้งาน

• ประโยชน์ที่คาดว่าจะได้รับ โดยประเมินจากกำลังการผลิตหรือผลผลิต
• การชำรุดเสียหายที่คาดว่าจะเกิดขึ้น
• ความล้าสมัยทางเทคโนโลยี หรือความต้องการสินค้าหรือบริการที่เปลี่ยนไป
• ข้อจำกัดหรือข้อกำหนดของกฎหมายในการใช้สินทรัพย์

การทบทวนอายุการใช้งาน

• ทบทวนเฉพาะบัญชีอาคารและอุปกรณ์
• ทบทวนอย่างสม่ำเสมอ
• ถ้าพบว่าอายุการใช้งานต่างไปอย่างมีสาระสำคัญต้องคำนวณค่าเสื่อมราคาใหม่

การทบทวนวิธีการคิดค่าเสื่อมราคา

• ทบทวนเฉพาะบัญชีอาคารและอุปกรณ์
• ทบทวนอย่างสม่ำเสมอ
• ถ้าพบว่ารูปแบบเปลี่ยนแปลงไปอย่างมีสาระสำคัญต้องเปลี่ยนวิธีการคิดค่าเสื่อมราคา
• ต้องถือว่าเป็นการเปลี่ยนแปลงประมาณการทางบัญชี
• ต้องคำนวณค่าเสื่อมราคาใหม่สำหรับงวดบัญชีปัจจุบันและอนาคต

หลักเกณฑ์การเลิกใช้และการจำหน่ายสินทรัพย์

• ต้องตัดบัญชีสินทรัพย์ออกจากงบดุลเมื่อมีการจำหน่ายหรือเลิกใช้
• ต้องรับรู้ผลต่างเป็นรายได้หรือค่าใช้จ่าย
• กรณีเลิกใช้งานและถือไว้เพื่อรอจำหน่ายต้องแสดงด้วยราคาตามบัญชี ณ วันที่เลิกใช้งาน

การเปิดเผยข้อมูล

1. เกณฑ์การวัดมูลค่า
2. วิธีการคิดค่าเสื่อมราคา
3. อายุการใช้งาน หรืออัตราค่าเสื่อมราคา
4. ราคาตามบัญชีก่อนหักค่าเสื่อมราคา ค่าเสื่อมราคาสะสม และค่าเผื่อการด้อยค่า ณ วันต้นงวดและสิ้นงวด
5. รายการกระทบยอดของราคาตามบัญชีระหว่างต้นงวดถึงวันสิ้นงวด โดยไม่ต้องแสดงข้อมูลเปรียบเทียบ
6. จำนวนและข้อจำกัดในกรรมสิทธิ์ที่ใช้เป็นหลักประกันหนี้สิน
7. นโยบายการบัญชีที่ใช้สำหรับประมาณการรายจ่ายในการบูรณะสถานที่หลังเลิกใช้ที่ดิน อาคาร และอุปกรณ์
8. จำนวนรายจ่ายทั้งสิ้นที่เกิดขึ้นในการสร้างอาคารและอุปกรณ์
9. จำนวนภาระผูกพันที่ตกลงไว้เพื่อให้ได้มาซึ่งที่ดิน อาคารและอุปกรณ์

การเปิดเผยข้อมูลกรณีมีการตีราคาใหม่

1. เกณฑ์ที่ใช้
2. วันที่มีการตีราคา
3. ทำโดยผู้ประเมินราคาอิสระหรือไม่
4. ลักษณะของดัชนีที่ใช้กำหนดราคาเปลี่ยนแทน
5. ราคาตามบัญชีแต่ละประเภทหากกิจการเลือกแสดงสินทรัพย์ด้วยราคาทุน
6. ส่วนเกินทุนจากการตีราคาสินทรัพย์ ซึ่งกิจการต้องแสดงให้เห็นการเปลี่ยนแปลงของส่วนเกินทุนดังกล่าวในระหว่างงวดและข้อจำกัดในการแบ่งปันส่วนเกินทุนนั้นให้กับเจ้าของ

สินทรัพย์ที่ไม่มีตัวตน แสดงในงบแยกกับสินทรัพย์ที่มีตัวตนตามมาตรฐานฉบับที่ 51
         สินทรัพย์ที่ไม่มีตัวตน / สินทรัพย์ทางปัญญา ประกอบด้วย ลิขสิทธิ์ เครื่องหมายการค้า สิทธิบัตร ความลับทางการค้า แบบผังวงจรรวม สิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์ ซึ่งหมายความรวมทั้งค่าความนิยม สัมปทาน และสิทธิการเช่า
         Software เป็นสินทรัพย์ที่ไม่มีตัวตน(ลิขสิทธิ์) ต้องแสดงในงบแยกกับสินทรัพย์ที่มีตัวตน ซึ่งปกติต้องตัดค่าเสื่อมสิ้นเป็นจำนวน 10% เท่ากันทั้งทางบัญชีและภาษี ดังนั้น ในการซื้อ Software ควรกำหนดอายุการใช้งาน เช่น 3 ปี หรือ 5 ปี เพื่อให้สามารถตัดค่าเสื่อมสิ้นได้ตามอายุการใช้งานจริง

การด้อยค่าของทรัพย์สิน
         ในการพิจารณาว่ารายการที่ดิน อาคารและอุปกรณ์ใดมีการด้อยค่าหรือไม่ ให้กิจการปฏิบัติตามมาตรฐานฉบับที่ 36 เรื่องการด้อยค่าของสินทรัพย์

บทความโดย : mbtech