เรื่อง 'บัญชี' หลายคนเชื่อว่าเป็นของแสลงสำหรับผู้ประกอบธุรกิจ ไม่ว่า เล็ก กลาง ใหญ่ ด้วยความที่รู้สึกว่า การทำบัญชีเป็นเรื่องยุ่งยาก มีค่าใช้จ่ายเพิ่มมากขึ้นทำให้ที่ผ่านมา ธุรกิจหลายแห่ง โดยเฉพาะ SME ที่ส่วนใหญ่ก่อตั้งมาจากธุรกิจครอบครัว มักทำบัญชีที่ไม่ถูกต้อง

ก่อนที่นักลงทุนจะเข้าไปลงทุนใน Startup นักลงทุนจะมีการทำ Financial Due Diligence ซึ่งในส่วนนี้หลายคนเข้าใจว่าเป็นการเข้าไปรีวิวหรือตรวจสอบตัวเลขทางบัญชีเท่านั้น แต่ที่จริงแล้ววัตถุประสงค์หลักของการการทำ Financial Due Diligence คือจะมองลงไปว่ามีปัจจัยอะไรที่จะเป็นความเสี่ยงรวมถึงผลกระทบจากความเสี่ยงที่มีผลต่อการดำเนินธุรกิจในอนาคต ดังนั้นจึงต้องวิเคราะห์ข้อมูลตั้งแต่อดีต ปัจจุบัน และการคาดการณ์ในอนาคต และหาวิธีการที่จะลดความเสี่ยงดังกล่าว

ผู้ที่ประกอบกิจการ SMEs ในปัจจุบันมักจะเจอเรื่องปวดหัว คือ การทำบัญชีให้เป็นระบบบัญชีที่ดี เพราะอาจคิดว่ามันเป็นเรื่องที่ไม่จำเป็น และยังยุ่งยาก แต่ความจริงแล้วการทำบัญชีที่ดีรัดกุมมีประสิทธิภาพจะช่วยอุดช่องโหว่ และป้องกันปัญหาที่จะเกิดขึ้นหากทำบัญชีไม่ดี ระบบบัญชีที่ดีจะช่วยอะไรเราได้บ้าง ลองมาดูกันเลยครับ

กาลเวลาช่างหมุนเวียนไปรวดเร็วเสียจริง จนบางท่านลืมไปเลยว่านับ ๆ ดูอีกไม่กี่เดือนข้างหน้า ก็จะเข้าสู่การเปิดตลาดการค้าเสรีอาเซียน อย่างเป็นทางการแล้ว บางท่านอาจจะยังงงอยู่ว่า เปิดอาเซียนแล้วยังไง? จะเกี่ยวอะไรกับการทำงานของเรา? จำเป็นต้องเดือดร้อนด้วยหรือ? เอาล่ะครับหลายคำถามที่ค้างคาใจ ผมอาจจะตอบถึงข้อดีข้อเสีย ผลกระทบที่จะเกิดขึ้นได้ แต่วันนี้ผมเองได้รับเกียรติจากผู้มีประสบการณ์ตรง ที่สามารถตอบคำถามมากมายเหล่าได้เป็นอย่างดี มาบอกเล่าเก้าสิบกันว่า ทิศทางอนาคตจะเป็นอย่างไร? และนักบัญชีไทยต้องทำอย่างไรจึงจะแข่งขันได้ในตลาดอาเซียน

กำไรคือหัวใจของกิจการ โดยกำไรเกิดจากสมการง่ายๆ นั่นคือรายได้ลบด้วยค่าใช้จ่าย ดังนั้น การวิเคราะห์กำไรจึงจำเป็นต้องวิเคราะห์ต่อไปถึงรายได้และค่าใช้จ่ายของกิจการนั้น ปกตินักลงทุนจะเจอประเภทค่าใช้จ่ายหลักๆ ตามงบกำไรขาดทุน ได้แก่ ต้นทุนขาย ค่าใช้จ่ายในการขายและบริหาร ดอกเบี้ยจ่าย รวมไปถึงค่าใช้จ่ายอื่นๆ ตามบรรทัดในงบกำไรขาดทุนเบ็ดเสร็จ

“นักบัญชี” ถือเป็นอาชีพหนึ่ง ที่ต้องอาศัยความรู้ความสามารถเฉพาะทาง และร่ำเรียนมาโดยตรง ทำงานในสายงานบัญชี จนมีประสบการณ์มากพอสมควร ผ่านความรับผิดชอบเป็นสมุห์บัญชี หรือผู้จัดการฝ่ายบัญชีมาก่อน จึงจะได้รับการยอมรับให้เป็น “นักบัญชี” “ผู้ทำบัญชี” เป็นวิชาชีพ ที่ปัจจุบันมีการตรากฎหมายออกมาเพื่อคุ้มครองอาชีพนี้โดยเฉพาะ คือ พระราชบัญญัติ การบัญชี พ.ศ.๒๕๔๓ “ผู้ทำบัญชี” ที่มีคุณสมบัติตามกฎหมาย แต่อาจไม่ใช่ “นักบัญชี” หากว่าผู้นั้นยังขาดประสบการณ์ในหน้าที่งานบัญชี และเช่นกัน “นักบัญชี” ผู้มีความสามารถและประสบการณ์ ไม่อาจจะเป็น “ผู้ทำบัญชี” ได้หากว่าขาดคุณสมบัติวุฒิการศึกษาตามที่กฎหมายกำหนด

การวิเคราะห์รายการค้า หมายถึง การพิจารณารายการที่เกิดขึ้นในกิจการค้าว่ามีผลกระทบต่อสินทรัพย์ หนี้สิน และส่วนของเจ้าของอย่างไร ในการวิเคราะห์รายการค้าจึงยึดสมการบัญชีที่ว่า สินทรัพย์ = หนี้สิน + ส่วนของเจ้าของ

การวิเคราะห์ทางการเงินเป็นขั้นตอนของธุรกิจการประเมินงบประมาณโครงการและหน่วยงานที่เกี่ยวข้องกับการเงินอื่น ๆ เพื่อตรวจสอบความมั่นคงของพวกเขาในการทำกำไรและมีศักยภาพสำหรับการลงทุน ปริญญาโทในการวิเคราะห์ทางการเงินเป็นโปรแกรมปริญญาเอกในวงกว้างที่มีจุดมุ่งหมายเพื่อให้นักเรียนมีความรู้ที่มีคุณค่าและทักษะที่เกี่ยวข้องกับการเงิน

ในการจัดทำบัญชีตามหลักการเกณฑ์คงค้าง การพิจารณาตัดค่าเสื่อมราคาถือเป็นรายการหนึ่งที่ต้องอาศัยดุลยพินิจของฝ่ายจัดการในการพิจารณาเกี่ยวกับการประมาณการของมูลค่าคงเหลือ และอายุการให้ประโยชน์เชิงเศรษฐกิจของสินทรัพย์

การวัดมูลค่ายุติธรรม ในการวัดมูลค่าสินทรัพย์และหนี้สิน นับเป็นแนวทางเพื่อเพิ่มความโปร่งใสในการจัดทำงบการเงิน ที่นักบัญชีและผู้ที่เกี่ยวข้องต้องทำความเข้าใจไว้ครับ